Trong bối cảnh khó khăn của ngành vật liệu xây dựng, ngành thép đang đối diện với nhiều thách thức. Các chuyên gia nhận định rằng cần có các giải pháp tổng thể, toàn diện và bền vững để giúp ngành thép phục hồi và phát triển.
Khó Khăn Của Doanh Nghiệp Thép
Giữa tháng 6/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì Hội nghị trực tuyến để tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ xi măng, sắt thép và vật liệu xây dựng.
Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) dự báo sản lượng thép thành phẩm năm 2024 có thể đạt 30 triệu tấn, tăng 7% so với năm 2023. Tiêu thụ thép trong nước dự kiến sẽ tăng 6,4% so với năm 2023, đạt 21,6 triệu tấn. Tồn kho dự kiến khoảng 8,4 triệu tấn.
Ngành thép Việt Nam đang phải đối mặt với áp lực nhập khẩu. Năm 2023, Việt Nam nhập khẩu khoảng 13,33 triệu tấn thép thành phẩm trị giá hơn 10,4 tỷ USD, tăng 14,07% so với năm 2022. Trung Quốc là nước xuất khẩu thép nhiều nhất vào Việt Nam với hơn 62% tổng lượng và hơn 54% tổng giá trị.
Lãnh đạo VSA nhận định khó khăn lớn nhất là sự gia tăng xuất khẩu thép từ Trung Quốc, làm các nhà sản xuất thép Việt Nam mất thị phần nội địa. Đồng thời, sự gia tăng chủ nghĩa bảo hộ sản xuất trên thế giới khi các nước đều tăng cường các “hàng rào” kỹ thuật, phòng vệ thương mại ngăn cản thép nhập khẩu để bảo vệ sản xuất trong nước cũng là lực cản lớn đối với việc xuất khẩu thép của Việt Nam.
Tình trạng “cung vượt cầu” của nhiều sản phẩm thép trong nước và sự gia tăng thép nhập khẩu làm cho sự cạnh tranh về giá cả sản phẩm thép nội địa trở nên khốc liệt hơn. Thị trường thế giới nhiều biến động và giá cước vận tải quốc tế tăng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các doanh nghiệp ngành thép.
Thực Trạng Ngành Thép Việt Nam
Theo Bộ Công Thương, ngành thép Việt Nam hiện gặp nhiều khó khăn do nhu cầu thép toàn cầu giảm và sự sụt giảm của ngành bất động sản trong nước, dẫn đến nhu cầu thép đầu vào cho sản xuất các ngành công nghiệp xây dựng và xuất khẩu giảm. Giá nguyên liệu tăng khiến chi phí sản xuất cao, tồn kho thép lưu thông trên thị trường còn ở mức cao.
Thép là một trong những mặt hàng bị điều tra phòng vệ thương mại nhiều nhất trên thế giới. Tính đến hết tháng 5/2024, trong tổng số 252 vụ việc nước ngoài điều tra phòng vệ thương mại với Việt Nam, khoảng 30% vụ việc liên quan đến các sản phẩm thép.
Các sản phẩm thép bị điều tra bao gồm thép mạ, thép không gỉ cán nguội, thép phủ màu, ống thép, mắc áo bằng thép, đinh thép. Những vụ kiện này chủ yếu xảy ra ở các thị trường xuất khẩu thép chủ lực của Việt Nam như Hoa Kỳ, EU, Úc, Malaysia, Indonesia.
Phân khúc thép không gỉ cũng gặp khó khăn. Mỗi năm Việt Nam sản xuất hơn 800.000 tấn thép không gỉ, nhưng thị trường tiêu thụ chỉ khoảng 250.000 tấn, trong đó các doanh nghiệp nội địa bán khoảng 115.000 tấn (45%) và nhập khẩu khoảng 135.000 tấn (55%).
Thép không gỉ xuất khẩu hàng năm khoảng 250.000 tấn nhưng gần đây gặp khó do kinh tế thế giới khó khăn, nhu cầu ở nước ngoài suy giảm. Thép không gỉ Việt Nam cũng đang phải chịu thuế phòng vệ thương mại cao ở các thị trường như Thái Lan, Malaysia, Thổ Nhĩ Kỳ và Hoa Kỳ. Hiện nay, một số mặt hàng thép không gỉ xuất khẩu tiếp tục bị điều tra tại Ấn Độ và Liên minh Châu Âu.
Các doanh nghiệp thép không gỉ Việt Nam đang gặp khó khăn khi vừa phải cạnh tranh với hàng nhập khẩu có lợi thế về giá ở thị trường nội địa, vừa gặp khó khăn trong việc xuất khẩu và mở rộng thị trường nước ngoài.
Mong Muốn Của Doanh Nghiệp
Trước những khó khăn hiện tại, Hiệp hội Thép Việt Nam đã kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn quản lý kỹ thuật, quản lý chất lượng và hàng rào kỹ thuật để ngăn ngừa các sản phẩm thép không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật an toàn và môi trường tràn vào thị trường Việt Nam.
Bộ Công Thương cần kịp thời áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại (biện pháp tự vệ, chống bán phá giá, chống trợ cấp, lẩn tránh thương mại) nhằm ngăn ngừa hành vi cạnh tranh không lành mạnh, bảo vệ sản xuất trong nước.
Ông Phạm Công Thảo, Phó chủ tịch VSA, cho rằng ngành thép là ngành đầu tiên áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại do áp lực quá lớn từ việc nhập khẩu. Việt Nam đã có một số biện pháp phòng vệ thương mại như phôi thép, thép xây dựng, thép không gỉ và tôn mạ màu. Gần đây, các doanh nghiệp đã đề xuất áp dụng phòng vệ thương mại với một số sản phẩm mới và duy trì các biện pháp phòng vệ thương mại với một số sản phẩm như thép không gỉ.
“Việc bảo vệ sản xuất trong nước bằng các biện pháp phòng vệ thương mại là hợp lý trong những trường hợp cụ thể. VSA khuyến khích áp dụng phòng vệ thương mại đối với các sản phẩm thép trong nước đã đáp ứng được nhu cầu nội địa,” ông Thảo kiến nghị.
WTO có công cụ để hạn chế tình trạng cạnh tranh không lành mạnh như bán phá giá hoặc thép nhập khẩu làm tổn hại ngành công nghiệp thép trong nước. Ngành công nghiệp sản xuất thép của Việt Nam còn khá trẻ nên năng lực cạnh tranh còn hạn chế. Khi thép nhập khẩu tràn vào bán phá giá trên thị trường sẽ làm tổn hại ngành công nghiệp sản xuất thép trong nước và kìm hãm sự phát triển của ngành.
Giải Pháp Lâu Dài Cho Ngành Thép
TS. Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI), cho rằng các biện pháp phòng vệ thương mại, đặc biệt là chống bán phá giá, là công cụ hợp pháp để ngành sản xuất nội địa, cụ thể là ngành thép, bảo vệ quyền lợi trước hành vi cạnh tranh không lành mạnh như bán phá giá hoặc bán sản phẩm được trợ cấp bởi Chính phủ nước xuất khẩu vào Việt Nam.
Theo bà Trang, việc nhà nước có thể làm để hỗ trợ là thiết kế khung pháp lý và tổ chức bộ máy thực thi công cụ phòng vệ thương mại hợp lý, minh bạch, phù hợp với WTO để doanh nghiệp sản xuất nội địa sử dụng hiệu quả, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Các chuyên gia cho rằng, trong công nghiệp sản xuất thép, Việt Nam luôn thua thiệt so với các cường quốc sản xuất thép. Vì vậy, các doanh nghiệp mong muốn Chính phủ có sự ứng phó tích cực, kịp thời và hài hòa lợi ích để bảo vệ nền sản xuất thép vốn được coi là ngành công nghiệp cơ bản, nhằm phát triển một thị trường thép bền vững và lành mạnh.
Nguyễn Hoàng Mạnh, CEO của Giathep.net, là một nhà lãnh đạo trẻ tuổi nhưng đã khẳng định được vị thế của mình trong ngành cung ứng vật liệu xây dựng tại Việt Nam. Từ những ngày đầu khởi nghiệp, ông đã nhận ra tiềm năng của việc áp dụng công nghệ vào lĩnh vực truyền thống như xây dựng. Từ đó, ông đã sáng lập và phát triển Giathep.net, trang web chuyên cung cấp thông tin cập nhật và chính xác về giá thép, cùng với các loại vật liệu xây dựng khác.
Nhờ tầm nhìn xa và chiến lược kinh doanh hợp lý, ông Mạnh đã dẫn dắt Giathep.net không chỉ trở thành một địa chỉ tin cậy cho các nhà thầu, kỹ sư mà còn là nền tảng giúp người tiêu dùng tiếp cận dễ dàng với thông tin giá cả thị trường.
#ceogiathep #admingiathep #ceonguyenhoangmanh #authorgiathep
Thông tin liên hệ:
- Website: https://giathep.net/
- Email: ceonguyenhoangmanh@gmail.com
- Địa chỉ: 152 Đ. Nguyễn Xí, Phường 26, Bình Thạnh, Hồ Chí Minh, Việt Nam
