Công ty gia đình đã chứng tỏ được sự thành công của mình với nhiều tên tuổi lớn lọt vào danh sách Fortune 500. Tuy nhiên, theo các nghiên cứu, chỉ 5% các công ty gia đình duy trì được thành công qua thế hệ thứ ba. Bí quyết thành công của 5% doanh nghiệp này là gì? Câu trả lời nằm ở hệ thống quản trị công ty hiệu quả.
Khái niệm công ty gia đình
Công ty gia đình là loại hình doanh nghiệp mà các thành viên trong gia đình nắm giữ quyền sở hữu đủ lớn để quyết định cơ cấu quản trị. Thông thường, các thành viên gia đình đảm nhiệm các vị trí chủ chốt như Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc. Họ vừa là chủ sở hữu, cổ đông, vừa là người quản lý, điều hành công ty.
Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp tư nhân thành công đều là công ty gia đình. Điều này cũng phổ biến trên toàn thế giới. Các nền kinh tế đang phát triển có nhiều ví dụ như Wal-Mart, Bertelsmann và Bombardier ở Bắc Mỹ và châu Âu; các “chaebol” ở Hàn Quốc và “grupo” ở Mỹ Latinh.
Một ví dụ tiêu biểu là Công ty TNHH Xây dựng và chế biến thực phẩm Kinh Đô. Khi gia đình ông Trần Kim Thành định cư ở nước ngoài và để lại cơ sở buôn bán bánh kẹo Đô Thành, ông và em trai đã hợp tác để thành lập Kinh Đô. Công ty chuyển đổi thành công ty cổ phần từ ngày 01/10/2002, với ông Trần Kim Thành làm Chủ tịch Hội đồng quản trị và em trai ông làm Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng giám đốc. Đến năm 2007, doanh thu của Kinh Đô đã đạt 1238 tỷ đồng.
Ưu điểm của công ty gia đình
- Quyền sở hữu tập trung: Công ty gia đình có xu hướng cá nhân hóa, tập trung quyền lực vào tay người chủ gia đình, giúp thực hiện tầm nhìn dài hạn và tạo ra các ưu thế cạnh tranh bền vững.
- Kiểm soát nội bộ hiệu quả: Công ty gia đình không chỉ dựa vào cơ chế sở hữu mà còn các quy tắc xã hội như huyết thống và truyền thống gia đình, từ đó giảm chi phí quản lý và phối hợp giữa các bộ phận dễ dàng hơn.
- Chiến lược phát triển độc đáo: Công ty gia đình có khả năng phát triển chiến lược riêng, không bị ràng buộc bởi các quy tắc của quản trị công ty thông thường.
- Tiết kiệm và cẩn trọng: Sự kết hợp giữa quyền sở hữu và quyền quản lý giúp giảm quy mô và mức độ của các vấn đề đại diện, từ đó tiết kiệm chi phí và cẩn trọng trong chi tiêu.
Thách thức khi chuyển giao qua các thế hệ
Hầu hết các công ty gia đình gặp khó khăn khi chuyển giao quyền sở hữu qua các thế hệ. Tỷ lệ thành công dài hạn của các công ty gia đình rất thấp. Theo điều tra của McKinsey, chỉ có 5% các doanh nghiệp gia đình lớn tiếp tục phát triển tốt sau thế hệ thứ ba.
Thường thì một công ty gia đình thành công bắt đầu với một người sáng lập nắm quyền sở hữu và điều hành. Khi quyền kiểm soát chuyển giao cho thế hệ tiếp theo, bối cảnh doanh nghiệp thường dẫn đến tranh chấp giữa các thành viên gia đình, thay vì tập trung vào điều hành công ty.
Các công ty gia đình nhỏ thường không phải chịu áp lực từ bên ngoài, nhưng thiếu cơ chế phản biện có thể dẫn đến trì trệ và chiến lược không phù hợp với thực tế thị trường. Khi công ty gia đình mở rộng và trở thành công ty cổ phần, cần phải có cơ cấu quản trị chuẩn mực hơn và một hội đồng quản trị chuyên nghiệp.
Kinh nghiệm thành công của các công ty gia đình lớn
- Tách biệt quyền sở hữu và quyền điều hành: Các công ty gia đình thành công có sự phân định rõ ràng giữa quyền sở hữu và quyền điều hành. Việc xác định vai trò của các thành viên gia đình và thiết lập các quy chế quản trị là rất quan trọng.
- Hội đồng quản trị giỏi và Ban điều hành chuyên nghiệp: Các công ty gia đình thành công thường có hội đồng quản trị và ban điều hành với sự tham gia của các chuyên gia bên ngoài. Điều này giúp nâng cao chất lượng quản trị và đảm bảo quyết định được đưa ra một cách khách quan.
- Phân tán rủi ro: Các công ty gia đình thành công thường tổ chức dưới dạng tập đoàn với các công ty độc lập. Điều này giúp phân tán rủi ro và bảo vệ tài sản của gia đình.
- Tập trung vào lĩnh vực kinh doanh cốt lõi: Các công ty gia đình thường tập trung vào một số lĩnh vực kinh doanh chính và không bị phân tán quá nhiều. Việc quản lý danh mục đầu tư một cách hài hòa giữa các lĩnh vực có rủi ro cao và ổn định là bí quyết thành công.
Ngoài các chiến lược trên, để tăng cường hiệu quả hoạt động, các công ty gia đình cũng có thể tổ chức các cuộc họp gia đình để bàn về các vấn đề kinh doanh, xây dựng quy chế nghiêm túc và công khai phân chia quyền sở hữu, thẩm quyền quyết định trong kinh doanh.
Thành công dài hạn của công ty gia đình phụ thuộc vào sự tận tâm với các giá trị truyền thống và quản trị chuyên nghiệp.
Nguyễn Hoàng Mạnh, CEO của Giathep.net, là một nhà lãnh đạo trẻ tuổi nhưng đã khẳng định được vị thế của mình trong ngành cung ứng vật liệu xây dựng tại Việt Nam. Từ những ngày đầu khởi nghiệp, ông đã nhận ra tiềm năng của việc áp dụng công nghệ vào lĩnh vực truyền thống như xây dựng. Từ đó, ông đã sáng lập và phát triển Giathep.net, trang web chuyên cung cấp thông tin cập nhật và chính xác về giá thép, cùng với các loại vật liệu xây dựng khác.
Nhờ tầm nhìn xa và chiến lược kinh doanh hợp lý, ông Mạnh đã dẫn dắt Giathep.net không chỉ trở thành một địa chỉ tin cậy cho các nhà thầu, kỹ sư mà còn là nền tảng giúp người tiêu dùng tiếp cận dễ dàng với thông tin giá cả thị trường.
#ceogiathep #admingiathep #ceonguyenhoangmanh #authorgiathep
Thông tin liên hệ:
- Website: https://giathep.net/
- Email: ceonguyenhoangmanh@gmail.com
- Địa chỉ: 152 Đ. Nguyễn Xí, Phường 26, Bình Thạnh, Hồ Chí Minh, Việt Nam
